අැමෙරිකා එක්සත් ජනපද ආණ්ඩුක්රම ව්යවස්ථාව පරිදී, එක්සත් ජනපදයේ ජනාධිපතිවරයා යනු එක්සත් ජනපද රාජ්ය නායකයා සහ එහි ෆෙඩරල් ආණ්ඩුවේ ප්රධානියා වෙයි. විධායක ශාඛාවෙහි ප්රධානියා සහ සමස්තයක් ලෙසින් ෆෙඩරල් රජයේ ප්රධානියා ලෙසින්, ජනාධිපති ධූරය යනු බලපුළුවන්කම හා පිළිගැනුම අතින් එක්සත් ජනපදයෙහි උසස්තම දේශපාලන තනතුර වෙයි. සිව්-වසරක ධූර කාලසීමාවකට මැතිවරණමය පර්ෂදයක් මගින් (හෝ එක් පුද්ගලයෙකුට ඡන්ද අතුරින් පරම බහුතරයක් ලබා දීමට මැතිවරණ පර්ෂදය අසමත්වූ අවස්ථාවකදී නියෝජිත මන්ත්රී මණ්ඩලය විසින්) වක්රාකාර ලෙසින් ජනාධිපතිවරයා තෝරා පත් කර ගනු ලැබේ. 1951දී එක්සත් ජනපද ආණ්ඩුක්රම ව්යවස්ථාව සඳහා විසි-දෙවන සංශෝධනය
අපරානුමත කිරීමෙන් පසුව, කිසිම පුද්ගලයෙක් ජනාධිපති වශයෙන් දෙවතාවකට
වැඩි වාර ගණනක් තේරී පත්විය නොහැකි අතර, වෙන යම් අයෙකු තේරී පත්වූ ධූර
කාලයක වැඩ බැලීම වසර දෙකකට වඩා වැඩි කාලයක් සිදු කල පුද්ගලයෙක් එක් වතාවකට
වඩා වැඩි වාර ගණනක් තේරී පත්විය නොහැක. ජනාධිපතිවරයා මියයෑම, ඉල්ලා අස් වීම හෝ, තනතුරෙන් බැහැර කිරීම යන අවස්ථා වලදී, උප ජනාධිපතිවරයා
තනතුරට පත් වෙයි. ජනාධිපතිවරයා අඩුම වශයෙන් වසර 35 ක වයසින් යුතු විය යුතු
අතර එක්සත් ජනපදයෙහි "උපතින්ම රටවැසිභාවය" ලැබූවකු විය යුතුයි.
1789 මාර්තු 4 වන දින බලාත්මකවූ එක්සත් ජනපද ආණ්ඩුක්රම ව්යවස්ථාව අනුමත කිරීමෙන් පසුව, ජනාධිපති ධූරයේ දිවුරුම් දුන් පුද්ගලයන් 44දෙනෙකු සිටි අතර, ජනාධිපති ධූර 44 ක් තිබුණේ, ග්රෝවර් ක්ලීව්ලන්ඩ් විසින් අනුගාමී-නොවන ධූර වාර දෙකක් හෙබවූ බැවින් 22වන හා 24වන ජනාධිපති ලෙසින් කාලානුරූපව සැලකෙන බැවිනි. ජනාධිපති වශයෙන් තේරී පත්වූ පුද්ගලයන් අතුරින්, සතරදෙනෙකු ධුරය හොබවද්දී ස්වභාවික හේතු නිසාවෙන් මිය ගිය අතර (විලියම් හෙන්රි හැරිසන්, සැකරි ටේලර්, වොරන් ජී. හාඩිං,සහ ෆ්රැන්ක්ලින් ඩී. රෝසවෙල්), සතරදෙනෙක් ඝාතනය කෙරුණු අතර (ඒබ්රහැම් ලින්කන්, ජේම්ස් ඒ. ගාෆීල්ඩ්, විලියම් මැක්කින්ලි,සහ ජෝන් එෆ්. කෙනඩි) එක් අයෙකු ඉල්ලා අස්විය (රිචඩ් නික්සන්).
මැතිවරණමය පර්ෂදයෙහි ඒකඡන්ද අනුමැතිය අනුව, ප්රථම ජනාධිපති ජෝර්ජ් වොෂිංටන් 1789 දී ධූර සම්ප්රාප්තක විය. විලියම් හෙන්රි හැරිසන් 1841දී කෙටිම ධූර කාලයවූ දින 32 ක් හෙබවූ අතර, ෆ්රැන්ක්ලින් ඩී. රෝසවෙල් වසර දොළොසකට වඩා වැඩිවූ දීර්ඝතම ධූර කාලය හෙබවූ මුත් 1945දී ඔහුගේ සතරවන ධූර කාලය ඇරඹී කෙටි කලකින් මිය ගියේය. ධූර වාර දෙකකට වඩා සේවය කල එකම ජනාධිපතිවරයා වූයේ ඔහු වන අතර ආණ්ඩුක්රම ව්යවස්ථා සංශෝධනයක් සම්මත කර ගනු ලැබුවේ මෙය නැවත සිදු වීම වලක්වා ලීම සඳහාය. ඉඩම්-හිමි-නොවන්නන් ඡන්දය දීමෙන් වලකන බොහෝ නීති 1828 දී අවලංගු කිරීමෙන් පසුව සියළු පංති වල පුරුෂයන් විසින් තෝරා පත් කර ගන්නා ලද පළමුවැන්නා, සත්වන ජනාධිපති ඇන්ඩෲ ජැක්සන් විය. 1920දී කාන්තාවන් ඡන්ද ප්රකාශ කිරීමේ හිමිකම් ලැබීමෙන් පසු තේරී පත්වූ පළමු වැන්නා වොරන් හාඩිං විය. සිවිල් අයිතිවාසිකම් යුග ප්රතිසංසකරණ තුලින් සුළුතර ඡන්ද මර්දනය කල නීති ඉවත් කිරීමෙන් පසුව 1964දී තේරී පත්වූ පළමුවැන්නා ලින්ඩන් ජොන්සන් විය. ජනවරම නොලැබුනද මැතිවරණමය පර්ෂදය තුල ලද ජයග්රහණය නිසා පදවි ප්රාප්ත වූ ජනාධිපතිවරුන් සතරදෙනෙක් - ජෝන් කිවු. ඇඩම්ස්, රදර්ෆර්ඩ් බී. හේස්, බෙන්ජමින් හැරිසන් සහ ජෝර්ජ් එච්. ඩබ්. බුෂ් - පිළිබඳ ඉතිහාසයේ සඳහන් වෙයි. රෝමානු කතෝලික ලම්ධිකයෙක්වූ එකම ජනාධිපතිවරයා ජෝන් එෆ්. කෙනඩි වූ අතර, ජනාධිපති, බැරක් ඔබාමා, අප්රිකානු ඇමරිකානුවකු වන පළමු ජනාධිපති වෙයි.
ඇමරිකානු දේශපාලනය තුළ ප්රථම ජනාධිපතිවරයා ලෙසින් පත් වූයේ ජෝර්ඡ් වොෂිංටන්ය. වර්ජිනියා ප්රාන්තයේ පළමු අණ දෙන්නා ලෙස කටයුතු කරන ලද ජෝර්ඡ් වොෂිංටන් ඇමරිකා එක්සත් ජනපදයේ ප්රථම ජනාධිපතිවරයා වූයේය. 1758 දි ඔහු විලියම්ස්බරි වෙත ගිය වැන්දඹු බිරිඳක වූ මාර්තාගේ නිවසේ නවාතැන් ගත්තේය. මෙසේ ඇති වුණ හැඳුනුම්කම නිසා මාර්තා නිරන්තරව ධවල මන්දිරයට යැමට ඒමට පටන් ගත් අතර එය අවසාන වූයේ ජෝර්ඡ් වොෂිංටන් සහ මාර්තා අතර වූ විවාහයෙන්ය. එයින් පසු ජෝර්ඡ් වොංෂිටන් ජනාධිපතිවරයා බ්රිතාන්යයේ ආණ්ඩුකාර ෆෙයාර්ෆෙෆැක්ස් සාමිවරයාගේ දියණිය වූ සැලි සමඟ පෙම් සම්බන්ධතාවයක් ඇති කර ගත් නමුදු මෙය ඉතා රහසිගත ලෙසින් පවත්වා ගෙන ගියේය.මේ ගැන තොරතුරු පැතිරෙත්ම සැලි ෆෙයාර්ෆෙෆැක්ස්ගෙන් දුරස්ථවුණත් මට ජාතිය ගොඩ නගන්නට අවශ්ය ශක්තිය ලැබුනේ සැලිගෙන් යෑයි ජෝර්ඡ් වොෂිංටන් ජනාධිපතිවරයා සටහන් කර ඇත.
1789 වසරේ වොෂිංටන්ගේ පදවි ප්රාප්තියෙන් පසුව ජනාධිපති තනතුර ලබා ගත්තේ විලියම් හෙන්රි හැරිසන්ය. 1828 වසරේ ඉඩම් හිමි පුරුෂයන් නොවන අයගේ ඡන්ද ලබාගැනීමට පැවැති තහංචිය ඉවත් විය. මේ නිසා සියළු පුද්ගලයන්ගේ ඡන්ද සමාන වටිනාකමකින් ඇගයීමට පත් අතර සියළු පංතිවල පුරුෂයන්ගේ ඡන්දවලින් තෝරා ගත් ජනාධිපතිවරයා වූයේ ඇන්ඩෘ ජැක්සන්ය. ඔහු ඇමරිකා එක්සත් ජනපදයේ හත්වැනි ජනාධිපතිවරයා විය.
1841 වසරේ ජනාධිපති ලෙසින් තේරීපත් ඔහු සිය ධූරය දරන ලද්දේ දින 32 ක් වැනි කෙටි කාලයක් පමණි. තෝමස් ජෆෙර්සන් යන ජනාධිපතිවරු එම තනතුරට පත් වීම දෙවතාවකට සීමා කිරීම පිලිබඳව ස්වයං වාරණ පනවා ගත්හ. මේ නිසාම ඔවුන් නැවත ජනාධිපතිවරණයක් වෙනුවෙන් ඉල්ලුම් කළේ නැත. ඇමරිකාවේ තුන් වැනි ජනාධිපතිවරයා වුයේ තෝමස් ජෆෙර්සන්ය. 1782 වසරේදි ඔහුගේ බිරිඳ මිය ගියෙන් එවකට ජනාධිපතිව සිටි ජෝර්ඡ් වොෂිංටන් විසින් ජෆෙර්සන් ප්රංශයට පිටත් කර යවන ලදි. ඇමරිකානු තානාපති ලෙසින් ප්රංශයට පත්ව යන ගමනේදී සැලි සෙමින්ග්ස්ද ඔහු කැටුව ගියාය. සැලි සෙමින්ග්ස් වහල් යුවතියක් වුයෙන් ජෆෙර්සන් පැරිසියේදි ඉංගි්රසි ජාතික කාන්තාවක වූ මාරියා කොස්වේ සමග අනියම් සම්බන්ධතාවයක් ඇති කර ගත්තාය. නැවත ඇමරිකාවට පැමිණ ජනාධිපතිවරණයේදී අපේක්ෂකයෙකු ලෙසින් ඉදිරිපත් වුණ ජෆෙර්සන් එයින් ජයග්රහණය ලැබුවේය. මේ වෙනුවෙන් මාර්තා තමාට විශාල ශක්තියක් ලබා දුන් බව ඔහු විසින් ප්රකාශයට පත් කරන ලද "මාර්තාට ලියන ලද පෙම් ලිපි විසිපහක්" යන ග්රන්ථයේ සඳහන් කර ඇත.
එහෙත් ඇමරිකා එක්සත් ජනපද ව්යවස්ථාවේ ඇති හිදැසෙන් ප්රයෝජනගත් ඇතැම් පුද්ගලයන් තුන්වැනි වතාවක් වෙනුවෙන් ඉල්ලුම් කළත් තුන්වැනි වතාවේ ජයග්රහණය ලබන්නට ඔවුන් අපොහොසත් වූහ. දෙවතාවකට වඩා ජනාධිපති ධුරය වෙනුවෙන් සුදුසුකම් ලද එකම පුද්ගලයා වූයේ ප්රෑන්ක්ලින් රූස්වෙල්ට්ය. හතර වතාවක් ජනාධිපති ලෙසින් පිදුම් ලද ඔහු සිව්වන ධුර කාලයේදී අභාවයට පත් විය. රූස්වෙල්ට් ප්රථමයෙන් ඇමරිකාවේ ජනාධිපති ලෙසින් තේරී පත් වූයේ 1932 වසරේදීය. එයින් පසු 1936, 1940, සහ 1944 යන වර්ෂයන්හිදිත් ඔහු ජනාධිපති ලෙසින් තේරී පත් වීම ඇමරිකා එක්සත් ජනපද දේශපාලනයේ සුවිශේෂී අවස්ථාවක් ලෙස සැලකේ. 1940 සහ 1944 අතර කාලයේදී රූස්වෙල්ට්ගේ වෙනසක් නොවන්නට බලපාන ලද විශේෂ හේතුව වූයේ දෙවැනි ලෝක යුද්ධ කාලයේදී ඇමරිකා එක්සත් ජනපදය තම ප්රථම පුරවැසියා වෙනස් කිරීමට නොකැමැති වීමයි. බලයේ සිටියදීම රූස්වෙල්ට් අභාවප්රාප්ත වූයෙන් අනතුරුව ඇමරිකාව ඔවුන්ගේ ව්යවස්ථාව වෙනසක් කිරීමට යොමු විය. 1947 වසරේදී ගෙනෙන ලද මෙම සංශෝධිත කෙටුම්පත 1951 වසරේදී එරට කථානායක වරයාගේ අත්සනින් පසුව නීතියක් බවට පත් වූ අතර අද දක්වා ඇමරිකාවේ ක්රියාත්මක වන්නේ එම නීතියයි.
ඒ අනුව ඇමරිකා එක්සත් ජනපදයේ ආණ්ඩුක්රම ව්යවස්ථාවේ 22 වැනි සංශෝධනය අනුව ජනාධිපතිවරයාගේ උපරිම ධුර කාලය වසර හතර බැගින් අවස්ථා දෙකකට සීමා කරන ලදී. මෙම 22 වැනි සංශෝධනය අහෝසි කිරීමට කොන්ග්රස් සභිකයන් විසින් කෙටුම්පත් ඉදිරිපත් කළත් බලයේ සිටි කිසිදු ජනාධිපතිවරයෙක් ඒ වෙනුවෙන් අනුග්රහයක් දැක්වූයේ නැත. එහෙත් කොන්ග්රස් සභිකයන් විසින් මෙම කෙටුම්පත් පිලිබඳ තර්කගොඩ නගමින් සඳහන් කළ කරුණු කීපයක් විය. බොහෝ දෙනා ජනාධිපතිවරයාගේ බලයට පත්වීමේ අවස්ථාව වාර දෙකකට සීමා කරද්දී ඒ වෙනුවෙන් විපක්ෂව පහත සඳහන් තර්ක ඉදිරිපත් කර ඇත.
Ö ප්රජාතන්ත්රවාදයේ සුරක්ෂිත බව
Ö ඇමරිකානු නායකයා තෝරා ගැනීමේ අවස්ථා බහුල වීම.
Ö ඇමරිකා එක්සත් ජනපදයේ ප්රථම පුරවැසියා ලෙසින් කිහිප වතාවක් පත් වීම නිසා ඇති වෙන රාජකීය අභිමානය නිසා ඔහු ඒකාධිපතිවරයෙක් ලෙසින් කටයුතු කිරීමෙන් මඟහැරීම.
කෙසේ හෝ වේවා ඇමරිකා එක්සත් ජනපදයේ ජනාධිපතිවරයා වාර දෙක ගෙවුන තැන ධවල මන්දිරය හැර යා යුතුය. 1920 වසරේ ඇමරිකාවේ කාන්තාවන් වෙනුවෙන් ඡන්දය ලබා දීමේ අයිතිය ලැබුණ අතර සර්ව ජන ඡන්දයෙන් තේරී පත් පළමුවැන්නා වූයේ වොරන් හාඩිය. ඇමරිකාවේ විසිනවවැනි ජනාධිපති තනතුර දැරූ වොරන්ට් ඡේහාන් සිය බිරින්දෑට දැක්වුයේ පුදුමාකාර බියකි. දකින්නන් එසේ සිතුවද එහි අභ්යන්තරයෙහි වූයේ අපුරු රහසකි. වොරන්ට් ඡේහාන් නෑන් බ්රිටන් නැමැති කාන්තාවක සමඟ අනියම් පෙමින් බැඳිs සිටියේය. මේ නිසා ඔහුට සිය විවාහක බිරිඳගේ පැමිණීම ගැන චකිතයක් දැනුනේ යම් හෙයකින් ඇයට මෙම පැටලවිල්ල දැන ගැනීමෙන් සිදු වෙන සිදුවිම පිලිබඳව සිතුවමක් මවා ගැනිමට තිබුන හැකියාව නිසාය.නෑන් බාල කාලයේ පටන්ම වොරන්ට් ඡේහාන් ගැන සිහින මවන ලදී. මේ අතර වොරන්ට් නෑන් බ්රිටන්ගේ අසල්වැසි කාන්තාවක සමගත් පෙම් හබයක මැදිව සිටියේය.
45
ට්රම්ප් 2017
1789 මාර්තු 4 වන දින බලාත්මකවූ එක්සත් ජනපද ආණ්ඩුක්රම ව්යවස්ථාව අනුමත කිරීමෙන් පසුව, ජනාධිපති ධූරයේ දිවුරුම් දුන් පුද්ගලයන් 44දෙනෙකු සිටි අතර, ජනාධිපති ධූර 44 ක් තිබුණේ, ග්රෝවර් ක්ලීව්ලන්ඩ් විසින් අනුගාමී-නොවන ධූර වාර දෙකක් හෙබවූ බැවින් 22වන හා 24වන ජනාධිපති ලෙසින් කාලානුරූපව සැලකෙන බැවිනි. ජනාධිපති වශයෙන් තේරී පත්වූ පුද්ගලයන් අතුරින්, සතරදෙනෙකු ධුරය හොබවද්දී ස්වභාවික හේතු නිසාවෙන් මිය ගිය අතර (විලියම් හෙන්රි හැරිසන්, සැකරි ටේලර්, වොරන් ජී. හාඩිං,සහ ෆ්රැන්ක්ලින් ඩී. රෝසවෙල්), සතරදෙනෙක් ඝාතනය කෙරුණු අතර (ඒබ්රහැම් ලින්කන්, ජේම්ස් ඒ. ගාෆීල්ඩ්, විලියම් මැක්කින්ලි,සහ ජෝන් එෆ්. කෙනඩි) එක් අයෙකු ඉල්ලා අස්විය (රිචඩ් නික්සන්).
මැතිවරණමය පර්ෂදයෙහි ඒකඡන්ද අනුමැතිය අනුව, ප්රථම ජනාධිපති ජෝර්ජ් වොෂිංටන් 1789 දී ධූර සම්ප්රාප්තක විය. විලියම් හෙන්රි හැරිසන් 1841දී කෙටිම ධූර කාලයවූ දින 32 ක් හෙබවූ අතර, ෆ්රැන්ක්ලින් ඩී. රෝසවෙල් වසර දොළොසකට වඩා වැඩිවූ දීර්ඝතම ධූර කාලය හෙබවූ මුත් 1945දී ඔහුගේ සතරවන ධූර කාලය ඇරඹී කෙටි කලකින් මිය ගියේය. ධූර වාර දෙකකට වඩා සේවය කල එකම ජනාධිපතිවරයා වූයේ ඔහු වන අතර ආණ්ඩුක්රම ව්යවස්ථා සංශෝධනයක් සම්මත කර ගනු ලැබුවේ මෙය නැවත සිදු වීම වලක්වා ලීම සඳහාය. ඉඩම්-හිමි-නොවන්නන් ඡන්දය දීමෙන් වලකන බොහෝ නීති 1828 දී අවලංගු කිරීමෙන් පසුව සියළු පංති වල පුරුෂයන් විසින් තෝරා පත් කර ගන්නා ලද පළමුවැන්නා, සත්වන ජනාධිපති ඇන්ඩෲ ජැක්සන් විය. 1920දී කාන්තාවන් ඡන්ද ප්රකාශ කිරීමේ හිමිකම් ලැබීමෙන් පසු තේරී පත්වූ පළමු වැන්නා වොරන් හාඩිං විය. සිවිල් අයිතිවාසිකම් යුග ප්රතිසංසකරණ තුලින් සුළුතර ඡන්ද මර්දනය කල නීති ඉවත් කිරීමෙන් පසුව 1964දී තේරී පත්වූ පළමුවැන්නා ලින්ඩන් ජොන්සන් විය. ජනවරම නොලැබුනද මැතිවරණමය පර්ෂදය තුල ලද ජයග්රහණය නිසා පදවි ප්රාප්ත වූ ජනාධිපතිවරුන් සතරදෙනෙක් - ජෝන් කිවු. ඇඩම්ස්, රදර්ෆර්ඩ් බී. හේස්, බෙන්ජමින් හැරිසන් සහ ජෝර්ජ් එච්. ඩබ්. බුෂ් - පිළිබඳ ඉතිහාසයේ සඳහන් වෙයි. රෝමානු කතෝලික ලම්ධිකයෙක්වූ එකම ජනාධිපතිවරයා ජෝන් එෆ්. කෙනඩි වූ අතර, ජනාධිපති, බැරක් ඔබාමා, අප්රිකානු ඇමරිකානුවකු වන පළමු ජනාධිපති වෙයි.
ඇමරිකානු දේශපාලනය තුළ ප්රථම ජනාධිපතිවරයා ලෙසින් පත් වූයේ ජෝර්ඡ් වොෂිංටන්ය. වර්ජිනියා ප්රාන්තයේ පළමු අණ දෙන්නා ලෙස කටයුතු කරන ලද ජෝර්ඡ් වොෂිංටන් ඇමරිකා එක්සත් ජනපදයේ ප්රථම ජනාධිපතිවරයා වූයේය. 1758 දි ඔහු විලියම්ස්බරි වෙත ගිය වැන්දඹු බිරිඳක වූ මාර්තාගේ නිවසේ නවාතැන් ගත්තේය. මෙසේ ඇති වුණ හැඳුනුම්කම නිසා මාර්තා නිරන්තරව ධවල මන්දිරයට යැමට ඒමට පටන් ගත් අතර එය අවසාන වූයේ ජෝර්ඡ් වොෂිංටන් සහ මාර්තා අතර වූ විවාහයෙන්ය. එයින් පසු ජෝර්ඡ් වොංෂිටන් ජනාධිපතිවරයා බ්රිතාන්යයේ ආණ්ඩුකාර ෆෙයාර්ෆෙෆැක්ස් සාමිවරයාගේ දියණිය වූ සැලි සමඟ පෙම් සම්බන්ධතාවයක් ඇති කර ගත් නමුදු මෙය ඉතා රහසිගත ලෙසින් පවත්වා ගෙන ගියේය.මේ ගැන තොරතුරු පැතිරෙත්ම සැලි ෆෙයාර්ෆෙෆැක්ස්ගෙන් දුරස්ථවුණත් මට ජාතිය ගොඩ නගන්නට අවශ්ය ශක්තිය ලැබුනේ සැලිගෙන් යෑයි ජෝර්ඡ් වොෂිංටන් ජනාධිපතිවරයා සටහන් කර ඇත.
1789 වසරේ වොෂිංටන්ගේ පදවි ප්රාප්තියෙන් පසුව ජනාධිපති තනතුර ලබා ගත්තේ විලියම් හෙන්රි හැරිසන්ය. 1828 වසරේ ඉඩම් හිමි පුරුෂයන් නොවන අයගේ ඡන්ද ලබාගැනීමට පැවැති තහංචිය ඉවත් විය. මේ නිසා සියළු පුද්ගලයන්ගේ ඡන්ද සමාන වටිනාකමකින් ඇගයීමට පත් අතර සියළු පංතිවල පුරුෂයන්ගේ ඡන්දවලින් තෝරා ගත් ජනාධිපතිවරයා වූයේ ඇන්ඩෘ ජැක්සන්ය. ඔහු ඇමරිකා එක්සත් ජනපදයේ හත්වැනි ජනාධිපතිවරයා විය.
1841 වසරේ ජනාධිපති ලෙසින් තේරීපත් ඔහු සිය ධූරය දරන ලද්දේ දින 32 ක් වැනි කෙටි කාලයක් පමණි. තෝමස් ජෆෙර්සන් යන ජනාධිපතිවරු එම තනතුරට පත් වීම දෙවතාවකට සීමා කිරීම පිලිබඳව ස්වයං වාරණ පනවා ගත්හ. මේ නිසාම ඔවුන් නැවත ජනාධිපතිවරණයක් වෙනුවෙන් ඉල්ලුම් කළේ නැත. ඇමරිකාවේ තුන් වැනි ජනාධිපතිවරයා වුයේ තෝමස් ජෆෙර්සන්ය. 1782 වසරේදි ඔහුගේ බිරිඳ මිය ගියෙන් එවකට ජනාධිපතිව සිටි ජෝර්ඡ් වොෂිංටන් විසින් ජෆෙර්සන් ප්රංශයට පිටත් කර යවන ලදි. ඇමරිකානු තානාපති ලෙසින් ප්රංශයට පත්ව යන ගමනේදී සැලි සෙමින්ග්ස්ද ඔහු කැටුව ගියාය. සැලි සෙමින්ග්ස් වහල් යුවතියක් වුයෙන් ජෆෙර්සන් පැරිසියේදි ඉංගි්රසි ජාතික කාන්තාවක වූ මාරියා කොස්වේ සමග අනියම් සම්බන්ධතාවයක් ඇති කර ගත්තාය. නැවත ඇමරිකාවට පැමිණ ජනාධිපතිවරණයේදී අපේක්ෂකයෙකු ලෙසින් ඉදිරිපත් වුණ ජෆෙර්සන් එයින් ජයග්රහණය ලැබුවේය. මේ වෙනුවෙන් මාර්තා තමාට විශාල ශක්තියක් ලබා දුන් බව ඔහු විසින් ප්රකාශයට පත් කරන ලද "මාර්තාට ලියන ලද පෙම් ලිපි විසිපහක්" යන ග්රන්ථයේ සඳහන් කර ඇත.
එහෙත් ඇමරිකා එක්සත් ජනපද ව්යවස්ථාවේ ඇති හිදැසෙන් ප්රයෝජනගත් ඇතැම් පුද්ගලයන් තුන්වැනි වතාවක් වෙනුවෙන් ඉල්ලුම් කළත් තුන්වැනි වතාවේ ජයග්රහණය ලබන්නට ඔවුන් අපොහොසත් වූහ. දෙවතාවකට වඩා ජනාධිපති ධුරය වෙනුවෙන් සුදුසුකම් ලද එකම පුද්ගලයා වූයේ ප්රෑන්ක්ලින් රූස්වෙල්ට්ය. හතර වතාවක් ජනාධිපති ලෙසින් පිදුම් ලද ඔහු සිව්වන ධුර කාලයේදී අභාවයට පත් විය. රූස්වෙල්ට් ප්රථමයෙන් ඇමරිකාවේ ජනාධිපති ලෙසින් තේරී පත් වූයේ 1932 වසරේදීය. එයින් පසු 1936, 1940, සහ 1944 යන වර්ෂයන්හිදිත් ඔහු ජනාධිපති ලෙසින් තේරී පත් වීම ඇමරිකා එක්සත් ජනපද දේශපාලනයේ සුවිශේෂී අවස්ථාවක් ලෙස සැලකේ. 1940 සහ 1944 අතර කාලයේදී රූස්වෙල්ට්ගේ වෙනසක් නොවන්නට බලපාන ලද විශේෂ හේතුව වූයේ දෙවැනි ලෝක යුද්ධ කාලයේදී ඇමරිකා එක්සත් ජනපදය තම ප්රථම පුරවැසියා වෙනස් කිරීමට නොකැමැති වීමයි. බලයේ සිටියදීම රූස්වෙල්ට් අභාවප්රාප්ත වූයෙන් අනතුරුව ඇමරිකාව ඔවුන්ගේ ව්යවස්ථාව වෙනසක් කිරීමට යොමු විය. 1947 වසරේදී ගෙනෙන ලද මෙම සංශෝධිත කෙටුම්පත 1951 වසරේදී එරට කථානායක වරයාගේ අත්සනින් පසුව නීතියක් බවට පත් වූ අතර අද දක්වා ඇමරිකාවේ ක්රියාත්මක වන්නේ එම නීතියයි.
ඒ අනුව ඇමරිකා එක්සත් ජනපදයේ ආණ්ඩුක්රම ව්යවස්ථාවේ 22 වැනි සංශෝධනය අනුව ජනාධිපතිවරයාගේ උපරිම ධුර කාලය වසර හතර බැගින් අවස්ථා දෙකකට සීමා කරන ලදී. මෙම 22 වැනි සංශෝධනය අහෝසි කිරීමට කොන්ග්රස් සභිකයන් විසින් කෙටුම්පත් ඉදිරිපත් කළත් බලයේ සිටි කිසිදු ජනාධිපතිවරයෙක් ඒ වෙනුවෙන් අනුග්රහයක් දැක්වූයේ නැත. එහෙත් කොන්ග්රස් සභිකයන් විසින් මෙම කෙටුම්පත් පිලිබඳ තර්කගොඩ නගමින් සඳහන් කළ කරුණු කීපයක් විය. බොහෝ දෙනා ජනාධිපතිවරයාගේ බලයට පත්වීමේ අවස්ථාව වාර දෙකකට සීමා කරද්දී ඒ වෙනුවෙන් විපක්ෂව පහත සඳහන් තර්ක ඉදිරිපත් කර ඇත.
Ö ප්රජාතන්ත්රවාදයේ සුරක්ෂිත බව
Ö ඇමරිකානු නායකයා තෝරා ගැනීමේ අවස්ථා බහුල වීම.
Ö ඇමරිකා එක්සත් ජනපදයේ ප්රථම පුරවැසියා ලෙසින් කිහිප වතාවක් පත් වීම නිසා ඇති වෙන රාජකීය අභිමානය නිසා ඔහු ඒකාධිපතිවරයෙක් ලෙසින් කටයුතු කිරීමෙන් මඟහැරීම.
කෙසේ හෝ වේවා ඇමරිකා එක්සත් ජනපදයේ ජනාධිපතිවරයා වාර දෙක ගෙවුන තැන ධවල මන්දිරය හැර යා යුතුය. 1920 වසරේ ඇමරිකාවේ කාන්තාවන් වෙනුවෙන් ඡන්දය ලබා දීමේ අයිතිය ලැබුණ අතර සර්ව ජන ඡන්දයෙන් තේරී පත් පළමුවැන්නා වූයේ වොරන් හාඩිය. ඇමරිකාවේ විසිනවවැනි ජනාධිපති තනතුර දැරූ වොරන්ට් ඡේහාන් සිය බිරින්දෑට දැක්වුයේ පුදුමාකාර බියකි. දකින්නන් එසේ සිතුවද එහි අභ්යන්තරයෙහි වූයේ අපුරු රහසකි. වොරන්ට් ඡේහාන් නෑන් බ්රිටන් නැමැති කාන්තාවක සමඟ අනියම් පෙමින් බැඳිs සිටියේය. මේ නිසා ඔහුට සිය විවාහක බිරිඳගේ පැමිණීම ගැන චකිතයක් දැනුනේ යම් හෙයකින් ඇයට මෙම පැටලවිල්ල දැන ගැනීමෙන් සිදු වෙන සිදුවිම පිලිබඳව සිතුවමක් මවා ගැනිමට තිබුන හැකියාව නිසාය.නෑන් බාල කාලයේ පටන්ම වොරන්ට් ඡේහාන් ගැන සිහින මවන ලදී. මේ අතර වොරන්ට් නෑන් බ්රිටන්ගේ අසල්වැසි කාන්තාවක සමගත් පෙම් හබයක මැදිව සිටියේය.
- පක්ෂ
අංකය. [n 1] |
ජනාධිපති | ධූරන්දුර වූයේ | ධූරය හැරියේ | පක්ෂය | ධූර වතාව [n 1] |
උප ජනාධිපති | ||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | ජෝර්ජ් වොෂිංටන් (1732–1799) [11][12][13] |
අප්රේල් 30, 1789 | මාර්තු 4, 1797 | පක්ෂයක් නැත | 1 (1789) | ජෝන් ඇඩම්ස් | ||
2 (1792) | ||||||||
2 | ජෝන් ඇඩම්ස් (1735–1826) [14][15][16] |
මාර්තු 4, 1797 | මාර්තු 4, 1801 | ෆෙඩරලිස්ට් | 3 (1796) | තෝමස් ජෙෆර්සන් | ||
3 | තෝමස් ජෙෆර්සන් (1743–1826) [17][18][19] |
මාර්තු 4, 1801 | මාර්තු 4, 1809 | ඩිමොක්රටික්- රිපබ්ලිකන් |
4 (1800) | එරන් බර් | ||
5 (1804) | ජෝර්ජ් ක්ලින්ටන් | |||||||
4 | ජේම්ස් මැඩිසන් (1751–1836) [20][21][22] |
මාර්තු 4, 1809 | මාර්තු 4, 1817 | ඩිමොක්රටික්- රිපබ්ලිකන් |
6 (1808) | ජෝර්ජ් ක්ලින්ටන්[n 2] මාර්තු 4, 1809 – අප්රේල් 20, 1812 | ||
පුරප්පාඩු[n 3] අප්රේල් 20, 1812 – මාර්තු 4, 1813 | ||||||||
7 (1812) | එල්බ්රිජ් ජෙරී[n 2] මාර්තු 4, 1813 – නොවැම්බර් 23, 1814 | |||||||
පුරප්පාඩු[n 3] නොවැම්බර් 23, 1814 – මාර්තු 4, 1817 | ||||||||
5 | ජේම්ස් මොන්රෝ (1758–1831) [23][24][25] |
මාර්තු 4, 1817 | මාර්තු 4, 1825 | ඩිමොක්රටික්- රිපබ්ලිකන් |
8 (1816) | ඩැනියෙල් ඩී. ටොම්ප්කින්ස් | ||
9 (1820) | ||||||||
6 | ජෝන් ක්වින්සි ඇඩම්ස් (1767–1848) [26][27][28] |
මාර්තු 4, 1825 | මාර්තු 4, 1829 | ඩිමොක්රටික්- රිපබ්ලිකන් |
10 (1824) | ජෝන් සී. කැල්හූන් | ||
7 | ඇන්ඩෲ ජැක්සන් (1767–1845) [29][30][31] |
මාර්තු 4, 1829 | මාර්තු 4, 1837 | ඩිමොක්රටික් | 11 (1828) | ජෝන් සී. කැල්හූන්[n 4] මාර්තු 4, 1829 – දෙසැම්බර් 28, 1832 | ||
‘‘පුරප්පාඩු’’[n 3] දෙසැම්බර් 28, 1832 – මාර්තු 4, 1833 | ||||||||
12 (1832) | මාටින් වැන් බියුරන් | |||||||
8 | මාටින් වැන් බියුරන් (1782–1862) [32][33][34] |
මාර්තු 4, 1837 | මාර්තු 4, 1841 | ඩිමොක්රටික් | 13 (1836) | රිචඩ් මෙන්ටෝ ජොන්සන් | ||
9 | විලියම් හෙන්රි හැරිසන් (1773–1841) [35][36][37] |
මාර්තු 4, 1841 | අප්රේල් 4, 1841 [n 2] |
විග් | 14 (1840) | ජෝන් ටයිලර් | ||
10 [n 5] |
ජෝන් ටයිලර් (1790–1862) [38][39][40] |
අප්රේල් 4, 1841 | මාර්තු 4, 1845 | විග් අප්රේල් 4, 1841 – සැප්තැම්බර් 13, 1841 |
’‘පුරප්පාඩු’’[n 3] | |||
පක්ෂයක් නැත[n 6] සැප්තැම්බර් 13, 1841 – මාර්තු 4, 1845 | ||||||||
11 | ජේම්ස් කේ. පෝක් (1795–1849) [41][42][43] |
මාර්තු 4, 1845 | මාර්තු 4, 1849 | ඩිමොක්රටික් | 15 (1844) | ජෝර්ජ් එම්. ඩැලස් | ||
12 | සැකරි ටේලර් (1784–1850) [44][45][46] |
මාර්තු 4, 1849 | ජූලි 9, 1850 [n 2] |
විග් | 16 (1848) | මිලර්ඩ් ෆිල්මෝ | ||
13 | මිලර්ඩ් ෆිල්මෝ (1800–1874) [47][48][49] |
ජූලි 9, 1850 | මාර්තු 4, 1853 | විග් | ‘‘පුරප්පාඩු’’[n 3] | |||
14 | ෆ්රැන්ක්ලින් පියර්ස් (1804–1869) [50][51][52] |
මාර්තු 4, 1853 | මාර්තු 4, 1857 | ඩිමොක්රටික් | 17 (1852) | විලියම් ආර්. කිං[n 2] මාර්තු 4, 1853 – අප්රේල් 18, 1853 | ||
‘‘පුරප්පාඩු’’[n 3] අප්රේල් 18, 1853 – මාර්තු 4, 1857 | ||||||||
15 | ජේම්ස් බුකැනන් (1791–1868) [53][54][55] |
මාර්තු 4, 1857 | මාර්තු 4, 1861 | ඩිමොක්රටික් | 18 (1856) | ජෝන් සී. බ්රාකින්රිජ් | ||
16 | ඒබ්රහැම් ලින්කන් (1809–1865) [56][57][58] |
මාර්තු 4, 1861 | අප්රේල් 15, 1865 [n 7] |
රිපබ්ලිකන් | 19 (1860) | හැනිබල් හැම්ලින් | ||
රිපබ්ලිකන් නැෂනල් යූනියන්[n 8] |
20 (1864) | ඇන්ඩෲ ජොන්සන් | ||||||
17 | ඇන්ඩෲ ජොන්සන් (1808–1875) [59][60][61] |
අප්රේල් 15, 1865 | මාර්තු 4, 1869 | ඩිමොක්රටික් නැෂනල් යූනියන්;[n 8] පක්ෂයක් නැත[n 9] |
’‘පුරප්පාඩු’’ [n 3] | |||
18 | යුලිසීස් එස්. ග්රාන්ට් (1822–1885) [62][63][64] |
මාර්තු 4, 1869 | මාර්තු 4, 1877 | රිපබ්ලිකන් | 21 (1868) | ස්කයිලර් කොල්ෆැක්ස් | ||
22 (1872) | හෙන්රි විල්සන්[n 2] මාර්තු 4, 1873 – නොවැම්බර් 22, 1875 | |||||||
‘‘පුරප්පාඩු’’[n 3] නොවැම්බර් 22, 1875 – මාර්තු 4, 1877 | ||||||||
19 | රදර්ෆර්ඩ් බී. හේස් (1822–1893) [65][66][67] |
මාර්තු 4, 1877 | මාර්තු 4, 1881 | රිපබ්ලිකන් | 23 (1876) | විලියම් ඒ. වීලර් | ||
20 | ජේම්ස් ඒ. ගාෆීල්ඩ් (1831–1881) [68][69][70] |
මාර්තු 4, 1881 | සැප්තැම්බර් 19, 1881 [n 7] |
රිපබ්ලිකන් | 24 (1880) | චෙස්ටර් ඒ. ආතර් | ||
21 | චෙස්ටර් ඒ. ආතර් (1829–1886) [71][72][73] |
සැප්තැම්බර් 19, 1881 | මාර්තු 4, 1885 | රිපබ්ලිකන් | ‘‘පුරප්පාඩු’’[n 3] | |||
22 | ග්රෝවර් ක්ලීව්ලන්ඩ් (1837–1908) [74][75] |
මාර්තු 4, 1885 | මාර්තු 4, 1889 | ඩිමොක්රටික් | 25 (1884) | තොමස් ඒ. හෙන්ඩ්රික්ස්[n 2] මාර්තු 4, 1885 – නොවැම්බර් 25, 1885 | ||
‘‘පුරප්පාඩු’’[n 3] නොවැම්බර් 25, 1885 – මාර්තු 4, 1889 | ||||||||
23 | බෙන්ජමින් හැරිසන් (1833–1901) [76][77][78] |
මාර්තු 4, 1889 | මාර්තු 4, 1893 | රිපබ්ලිකන් | 26 (1888) | ලීවයි පී. මෝර්ටන් | ||
24 | ග්රෝවර් ක්ලීව්ලන්ඩ් (1837–1908) [74][75] |
මාර්තු 4, 1893 | මාර්තු 4, 1897 | ඩිමොක්රටික් | 27 (1892) | ඇඩ්ලයි ස්ටීවන්සන් I | ||
25 | විලියම් මැක්කින්ලි (1843–1901) [79][80][81] |
මාර්තු 4, 1897 | සැප්තැම්බර් 14, 1901 [n 7] |
රිපබ්ලිකන් | 28 (1896) | ගැරට් හොබාර්ට්[n 2] මාර්තු 4, 1897 – නොවැම්බර් 21, 1899 | ||
‘‘පුරප්පාඩු’’[n 3] නොවැම්බර් 21, 1899 – මාර්තු 4, 1901 | ||||||||
29 (1900) | තියඩෝර් රෝසවෙල් | |||||||
26 | තියඩෝර් රෝසවෙල් (1858–1919) [82][83][84] |
සැප්තැම්බර් 14, 1901 | මාර්තු 4, 1909 | රිපබ්ලිකන් | ‘‘පුරප්පාඩු’’[n 3] | |||
30 (1904) | චාල්ස් ඩබ්. ෆෙයර්බෑන්ක්ස් | |||||||
27 | විලියම් හවර්ඩ් ටෑෆ්ට් (1857–1930) [85][86][87] |
මාර්තු 4, 1909 | මාර්තු 4, 1913 | රිපබ්ලිකන් | 31 (1908) | ජේම්ස් එස්. ෂර්මන්[n 2] මාර්තු 4, 1909 – ඔක්තොම්බර් 30, 1912 | ||
‘‘පුරප්පාඩු’’[n 3] ඔක්තොම්බර් 30, 1912 – මාර්තු 4, 1913 | ||||||||
28 | වුඩ්රෝ විල්සන් (1856–1924) [88][89][90] |
මාර්තු 4, 1913 | මාර්තු 4, 1921 | ඩිමොක්රටික් | 32 (1912) | තොමස් ආර්. මාර්ෂල් | ||
33 (1916) | ||||||||
29 | වොරන් ජී. හාඩිං (1865–1923) [91][92][93] |
මාර්තු 4, 1921 | අගෝස්තු 2, 1923 [n 2] |
රිපබ්ලිකන් | 34 (1920) | කැල්වින් කූලිජ් | ||
30 | කැල්වින් කූලිජ් (1872–1933) [94][95][96] |
අගෝස්තු 2, 1923 | මාර්තු 4, 1929 | රිපබ්ලිකන් | ‘‘පුරප්පාඩු’’[n 3] | |||
35 (1924) | චාල්ස් ජී. ඩෝස් | |||||||
31 | හර්බට් හූවර් (1874–1964) [97][98][99] |
මාර්තු 4, 1929 | මාර්තු 4, 1933 | රිපබ්ලිකන් | 36 (1928) | චාල්ස් කර්ටිස් | ||
32 | ෆ්රැන්ක්ලින් ඩී. රෝසවෙල් (1882–1945) [100][101][102] |
මාර්තු 4, 1933 | අප්රේල් 12, 1945 [n 2] |
ඩිමොක්රටික් | 37 (1932) [n 10] |
ජෝන් නැන්ස් ගානර් | ||
38 (1936) | ||||||||
39 (1940) | හෙන්රි ඒ. වොලස් | |||||||
40 (1944) | හැරී එස්. ටෲමන් | |||||||
33 | හැරී එස්. ටෲමන් (1884–1972) [103][104][105] |
අප්රේල් 12, 1945 | ජනවාරි 20, 1953 | ඩිමොක්රටික් | ‘‘පුරප්පාඩු’’[n 3] | |||
41 (1948) | ඇල්බන් ඩබ්. බාර්ක්ලි 1949 - 1953 | |||||||
34 | ඩ්වයිට් ඩී. අයිසන්හවර් (1890–1969) [106][107][108] |
ජනවාරි 20, 1953 | ජනවාරි 20, 1961 [n 11] |
රිපබ්ලිකන් | 42 (1952) | රිචඩ් නික්සන් | ||
43 (1956) | ||||||||
35 | ජෝන් එෆ්. කෙනඩි (1917–1963) [109][110][111] |
ජනවාරි 20, 1961 | නොවැම්බර් 22, 1963 [n 7] |
ඩිමොක්රටික් | 44 (1960) | ලින්ඩන් බී. ජොන්සන් | ||
36 | 100px | ලින්ඩන් බී. ජොන්සන් (1908–1973) [112][113] |
නොවැම්බර් 22, 1963 | ජනවාරි 20, 1969 | ඩිමොක්රටික් | ‘‘පුරප්පාඩු’’[n 3] | ||
45 (1964) | හියුබට් හම්ප්රි ජනවාරි 20, 1965 – ජනවාරි 20, 1969 | |||||||
37 | රිචඩ් නික්සන් (1913–1994) [114][115][116] |
ජනවාරි 20, 1969 | අගෝස්තු 9, 1974 [n 4] |
රිපබ්ලිකන් | 46 (1968) | ස්පිරෝ ඇග්නිව්[n 4] ජනවාරි 20, 1969 – ඔක්තොම්බර් 10, 1973 | ||
47 (1972) | ||||||||
‘‘පුරප්පාඩු’’[n 3] ඔක්තොම්බර් 10, 1973 – දෙසැම්බර් 6, 1973 | ||||||||
ජෙරල්ඩ් ෆෝඩ් දෙසැම්බර් 6, 1973 – අගෝස්තු 9, 1974 | ||||||||
38 | ජෙරල්ඩ් ෆෝඩ් (1913–2006) [117][118][119] |
අගෝස්තු 9, 1974 | ජනවාරි 20, 1977 | රිපබ්ලිකන් | ‘‘පුරප්පාඩු’’[n 3] අගෝස්තු 9, 1974 – දෙසැම්බර් 19, 1974 | |||
නෙල්සන් රොකෆෙලර් දෙසැම්බර් 19, 1974 – ජනවාරි 20, 1977 | ||||||||
39 | ජීමී කාටර් (1924– ) [120][121][122] |
ජනවාරි 20, 1977 | ජනවාරි 20, 1981 | ඩිමොක්රටික් | 48 (1976) | වෝල්ටර් මොන්ඩේල් | ||
40 | රොනල්ඩ් රේගන් (1911–2004) [123][124][125] |
ජනවාරි 20, 1981 | ජනවාරි 20, 1989 | රිපබ්ලිකන් | 49 (1980) | ජෝර්ජ් එච්. ඩබ්. බුෂ් | ||
50 (1984) | ||||||||
41 | ජෝර්ජ් එච්. ඩබ්. බුෂ් (1924– ) [126][127][128] |
ජනවාරි 20, 1989 | ජනවාරි 20, 1993 | රිපබ්ලිකන් | 51 (1988) | ඩැන් ක්වොයේල් | ||
42 | බිල් ක්ලින්ටන් (1946– ) [129][130][131] |
ජනවාරි 20, 1993 | ජනවාරි 20, 2001 | ඩිමොක්රටික් | 52 (1992) | ඇල් ගෝර් | ||
53 (1996) | ||||||||
43 | 100px | ජෝර්ජ් ඩබ්. බුෂ් (1946– ) [132][133][134] |
ජනවාරි 20, 2001 | ජනවාරි 20, 2009 | රිපබ්ලිකන් | 54 (2000) | ඩික් චේනි | |
55 (2004) | ||||||||
44 | බැරක් ඔබාමා (1961– ) [135][136][137] |
ජනවාරි 20, 2009 | ජනවාරි 20,2017 | ඩිමොක්රටික් | 56 (2008) | ජෝ බයිඩන් |
No comments:
Post a Comment